აქციის ორგანიზატორების განცხადებით, "წლების განმავლობაში, პანკისის ხეობა სახელმწიფოსთვის საგანგებო მდგომარეობის სივრცედ გადაიქცა და პანკისელ თანამოქალაქეებს მუდმივი საფრთხის, ზეწოლის და უპერსპექტივობის პირობებში უწევთ ცხოვრება. პანკისის ხეობაში მცხოვრები ადამიანების პოლიტიკური და სოციალური გარიყულობის დაძლევისთვის აუცილებელი სისტემური სოციალური ცვლილებების ნაცვლად, სახელმწიფო არსებითად მხოლოდ რეპრესიულ და სადამსჯელო ინსტრუმენტებს იყენებს".
რა გამოხმაურებები მოჰყვა კანცელარიასთან ამ ლოზუნგით გამართულ აქციას სოციალურ ქსელებში. გთავაზობთ ფეისბუქში გამოქვეყნებულ რამდენიმე საჯარო კომენტარს.
თათული თოდუა: პირველად როცა ვნახე, დამაბნია აქციის ასეთმა სახელწოდებამ - სოლიდარობა პანკისს: პანკისი არ არის შორს! თემირლან მაჩალიკაშვილის გარდაცვალებამ ყველა თუ არა, ნამდვილად ბევრი ადამიანი ააღელვა მთელი საქართველოს მასშტაბით და ვფიქრობდი, რომ აქციის ეს სათაური ამ შემთხვევას დიდწილად პანკისის საწუხარ თემად წარმოაჩენდა და მისგან სხვების დისტანცირებას ახდენდა, პანკისს და დანარჩენ საქართველოს ერთმანეთისგან ჰყოფდა. შეიძლება სხვებსაც გაუჩნდათ მსგავსი უხერხულობა და ვნახე ასეთი სტატუსიც. მხოლოდ მაჩალიკაშვილის სიცოცხლის მოსპობაზე რომ ყოფილიყო ფოკუსირებული, უფრო მეტ ადამიანს გააერთიანებდა ეს აქცია. არა იმიტომ, რომ სისტემურ პრობლემას უარყოფს ვინმე, არა. რომ უარყო, ჯერ უნდა გაიგო. საზოგადოებას კი ამ თემებზე ჯერ კიდევ მწირი ინფორმაცია გვაქვს. ორგანიზატორებო და მონაწილეებო, საყვედურად კი ნუ მიიღებთ, პირიქით, ძალიან მნიშვნელოვანი მგონია სოლიდარობის ეს აქტი, მათ შორის პანკისელებისთვის, უბრალოდ ჩემს აზრს გიზიარებთ და თავდაპირველ დაბნეულობას.
ნოდარ ტანგიაშვილი: ვთქვათ, სპეცრაზმელმა მართლა შემთხვევით (ან უარეს შემთხვევაში გამიზნულად) მოკლა თემირლან მაჩალიკაშვილი. ეს იმიტომ გააკეთა, რომ ის პანკისელია? რა შუაშია აქ სოლიდარობა პანკისელებს? პოლიციელის მიერ ძალის გადამეტება ქართველის მიმართ არ გვინახავს? მესმის სოლიდარობა დაღუპულის ოჯახის მიმართ, მაგრამ რელიგიურ/ეთნიკურ ნიადაგზე სოლიდარობას სულ მცირე რელიგიურ/ეთნიკურ ნიადაგზე სისტემური უსამართლობა და დანაშაული უნდა უძღოდეს წინ.
მე ვერ ვხედავ ე.წ. ორმაგ ჩაგვრას, რადგან სახელმწიფო და ქართული საზოგადოება პანკისის ხეობას ნორმალურად ეპყრობა, მას ორგანულ ნაწილად აღიქვამს. ხეობა მართლაც ცხოვრობს შიშში და გაუცხოებაში, მაგრამ მგონი დაგავიწყდა გეთქვა ამის უმთავრესი მიზეზი. სამწუხაროდ, ხდება ახალგაზრდების რადიკალიზაცია და რეკრუტირება „ისლამური სახელმწიფოს“ რიგებში (სხვადასხვა შეფასებით, სირიაში და ერაყში იბრძოდა და იბრძვის 50-100-მდე მებრძოლი საქართველოდან, უმეტესად პანკისელი). ცნობილია, რომ პანკისელი ახალგაზრდების რადიკალიზაციის უმთავრესი მიზეზია ISIS-ის რეკრუტების ქსელი, რელიგიური დაწესებულებები და პროპაგანდა (ისეთი, როგორსაც მაჩალიკაშვილი რეგულარულად უყურებდა). ახალგაზრდებში ამ პრობლემის შესახებ იციან და წუხს ხეობის მოსახლეობა, ქალები, შუა ხნის მამაკაცები, უხუცესები, გოგონები და ა.შ. დახმარებასაც კი ითხოვენ. დღეს ხეობის ზომიერი ისლამის მიმდევარი მოსახლეობა სწორედ რადიკალების ტყვეობაშია. ისინი არ აძლევენ სხვებს საერო დღესასწაულების აღნიშვნის უფლებას, უკრძალავენ ცეკვას, აქვთ დაპირისპირება ზომიერებთან. ემუქრებიან ადგილობრივ ენჯეოებს (არ მახსენდება თქვენი სოლიდარობა მათ მიმართ). სხვათაშორის, მთელმა ხეობამ ძალიან კარგად იცოდა, ეს ბიჭები რაშიც იყვნენ ჩათრეული და არც გაკვირვებიათ მათი აყვანა. მათ კითხვები აქვთ მხოლოდ ოპერაციის დროს ადამიანის მოკვდინებასთან დაკავშირებით. ამიტომ როცა ხეობის მიმართ სოლიდარობაზე ვლაპარაკობთ, კარგი იქნება პირველ რიგში მათ მიმართ სოლიდარობა. მგონი არანაკლებად მნიშვნელოვანია მშვიდობიანი მოსახლეობის უფლებები.
გურამ იმნაძე: არ არის ეს საქმე ერთი შემთხვევითი ფაქტი out of nowhere და ის ძალიანაც კარგად ჯდება სახელმწიფოს ზოგად პოლიტიკაში ამ რეგიონის მიმართ. მგონი არ იყო ეს რთული მისახვედრი.
მედეა ტურაშვილი: ჩემი აზრით სოლიდარობა იმიტომაა საჭირო ნოდარ, რომ პანკისელები უკვე ლამის გაიგივებულები არიან ტერორისტებთან სწორედ ეთნიკური/რელიგიური ნიშნის გამო და ვფიქრობ, რომ საზოგადოებამაც და მთავრობამაც ნათლად უნდა დააფიქსიროს, რომ ჩვენ პანკისელები არ გვგონია ტერორისტები და მათი, როგორც ჩვენი საზოგადოების ნაწილის ტკივილს (ახალგაზრდის დაღუპვის გამო) ვიზიარებთ აქ, თბილისშიც. მე მგონია რომ ეს სოლიდარობა ძალიან მნიშვნელოვანია სწორედ იმის ხაზგასასმელად რომ ჩვენი თანამოქალაქეების ტკივილს ვიზიარებთ.
გიორგი ვარდიშვილი: "სოლიდარობა პანკისელებს" პირიქით რადიკალიზაციისკენ უბიძგებთ მათ... ოჯახს და ახლობლებს თავიანთი გასაჭირი აქვთ და ეუბნები ეს იმიტომ მოხდა, რომ ქისტი იყავი და პანკისელი ხარო. ამ შემთხვევაში ხელოვნურად უბიძგებ მთელ თემს კონსოლიდაციისთვის და მათ ბრძოლას "უსამართლო და ქისტების მჩაგვრელი" სახელმწიფოს წინააღმდეგ. მეტი სიფრთხილეა საჭირო. თემის ვიქტიმიზაცია უარეს შედეგს მოიტანს. უნდა იყოს "საოლიდარობა ოჯახს" და არა ცალკე პანკისელებს. წარმოიდგინე რა გამოხმაურება ექნებოდა "სოლიდარობა მეგრელებს", სოლიდარობა სვანებს და ა.შ. მეტი სიფრთხილეა საჭირო.
გიორგი ონიანი: არავის არ ჰგონია პანკისელები ტერორისტები, ეს არის ტყუილი და სწორედ ამის ხაზის-გამსმელებიუწყობენ ხელს ამ მითის ჩამოყალიბებას. ასეთი უპასუხისმგებლო და ანტისახელმწიფოებრივი ნაბიჯები და განცხადებები უწყობენ ხელს ეთნიკური შუღლის გაღვივებას, რაც მოხდა თავის დროზე აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში. გასაგებია რომ ტრაგედიაა იმ ოჯახისთვის და ახლობლებისთვის თემირლანის სიკვდილი და ეს ტრაგედია იქნება იმისდა მიუხედავად, რას იტყვის გამოძიება. მაგრამ იმის თქმა, რომ ეს სპეცოპერაცია იყო პანკისელი თემის წინააღმდეგ, არის სისულელე, უპასუხისმგებლობა და დანაშაული.
ამიტომ ემოციები მოვთოკოთ ყველამ და გავიაზროთ ყოველი სიტყვა, რასაც ვიტყვით და მითუმეტეს ნაბიჯი, რასაც გადავდგამთ. კიდევ ერთხელ ვიტყვი, რომ ასეთი შეცდომების სიმრავლემ ძალიან შეუწყო ხელი თავის დროზე აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში განვითარებულ მოვლენებს. ასეთი მგრძნობიარე თემების დროს ერთ სიტყვას და ინიციატივასაც დიდი ძალა აქვს და შემდეგ ამას შეიძლება ზვავივით მოჰყვეს უკონტროლო მოვლენები. ამიტომ "სოლიდარობა პანკისელებს" ლოზუნგი არ შეიძლება.
ლინა ღვინიანიძე: ნოდარ, მგონი შენი სტატუსი და აქ დაწერილი კომენტარები უფრო სახიფათო შინაარსის შემცველია (რომელიც არ აღიარებს ქისტების ორმაგ ჩაგვრას) განსხვავებით იმ გამოხმაურებებისგან, რაც ამ შემთხვევას მოჰყვა ჩვენი ან სხვა ადამიანების მხრიდან. სოლიდარობა პანკისს ნიშნავს იმას, რომ ეს შემთხვევა მხოლოდ ერთი ოჯახის ამბავი არაა, ეს მთელი ხეობის ტრაგედიაა და ყველა ითხოვს პასუხს ამ კითხვებზე, რაც არსებობს თემირლანის სიცოცხლის მოსპობასთან დაკავშირებით და ყველას აქვს შიში, რომ მათ შვილებს იგივე შეიძლება დაემართოთ. იმ შიშის, კონტროლის და გაუცხოების გამო რასაც მთელი ეს წლები ხეობა განიცდის, მათთვის მნიშვნელოვანია სოლიდარობა და მხარდაჭერა დაინახონ საზოგადოების მხრიდან ბევრი მიზეზის გამო, მათ შორის, პრაგმატულად იმისთვის რომ მათი მძიმე განწყობები უფრო დიდი რადიკალიზაციის მიზეზი არ გახდეს. თუ სახელმწიფოს შეეშალა ან განზრახ გააკეთა ის რაც გააკეთა, ვისგან უნდა იგრძნონ ამ ადამიანებმა მხარდაჭერა თუ არა საზოგადოებისგან, რომელიც იტყვის რომ ქისტები მარტო არ არიან ამ ამბავში და სხვებსაც აინტერესებთ რაგორ შეიძლება ვინმე (ვინც არ უნდა იყოს ის) ღამით, მწოლიარე მოკლან. გეთანხმებით, რომ ამ მოცემულობაში ყველა სიტყვას და ქმედებას განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს, მათ შორის თქვენსას. როცა რადიკალიზებაზე და შესაძლო საფრთხეებზე ვსაუბრობთ, ალბათ უფრო მნიშვნელოვანი სახელმწიფოს ქმედებებზე მივუთითოთ, რომელიც ინტეგრაციის ნაცვლად რეპრესიას იყენებს.
ცოტნე გამსახურდია: ე.წ. "ისლამური სახელმწიფო" იყო ერთ-ერთი უსასტიკესი და უბნელესი წარმონაქმნი თანამედროვეობის ისტორიაში. პანკისის ხეობიდან იქ საბრძოლველად დაახლოებით ასამდე ახალგაზრდა იყო წასული, უმეტესი ნაწილი დაიღუპა. მაინტერესებს, ერთმა პანკისელმა უხუცესმა ინდივიდუალურად ან რომელიმე კოლექტიურმა ორგანომ თუ გააკეთა განცხადება ამასთან დაკავშირებით და დაგმო მათი საქციელი, ან მოუწოდა კეთილგონიერებისკენ?
მესმის, რომ პანკისს აკლია ყურადღება, მძიმე ეკონომიკური პირობებია, სოციალური ვაკუუმია. ნახეთ, რა ხდება საქართველოს სხვა რეგიონებში. აქ ხომ მხოლოდ ხელისუფლების ბღუჯამოყვარული სტომაქები და მათთან დაკავშირებული ბიზნესია მაძღარი! მაგრამ სად, ვის უნახავს ქისტების დისკრიმინაცია?! მეტიც, სწორედ იმას ვუწევ ანგარიშს, რომ ეთნიკურად ქართველები არ არიან, თორემ ქართველის შემთხვევაში უფრო მძიმედაც დავწერდი. რას აგორებთ აქ, ზოგი შეგნებული მოღალატე თუ "სასარგებლო იდიოტი"? ეს ახალგაზრდა იმიტომ მოკლეს, რომ ქისტი იყო?!ადრეც მითქვამს: განა ჩვენ ქისტებზე, ვაინახებზე ახლო ნათესავი გვყავს ვინმე? ქართველი რომ ყოფილიყო, სპეცოპერაციას არ ჩაატარებდენ?!
ბიძინა გიორგობიანი: ყველამ იცის, ვინ წავიდა, ვინ აგზავნის, რამდენს უხდიან და უკან დაბრუნებულმა რა უნდა აკეთოს. გვარის ავტორიტეტებს, თუ უნდათ მშვენივრად შეუძლიათ მათი შეჩერება, თუ ვერ აჩერებენ, მაშინ ტელევიზიით ქართველებზე მუქარებს, "ალაჰუ აკბარს"-ის თანხლებით თავი უნდა დაანებონ და სხვა გზას მიმართონ ქართველებთნ ერთად. აქ ბრმების "სკოლას" ნუ გავხსნით. დაკავების ოპერაცია როგორ ჩაატარეს, ამას მე ვერ ვიტყვი, არც დაგეგმვაში მიმიღია მონაწილეობა და არც განხორციელებაში, მაგრამ ერთი რამ ცხადია. ელემენტარულია, იმ ბიჭის სიკვდილი, ყველაზე ნაკლებად სპეცრაზმს უნდოდა. თბილისში სტუდენტი იყო და იქ დაეკავებინათ,ძალიან არასერიოზულია. აქვე დავწერ, რომ განსაკუთრებულ პირობებს, კანონთან გამონაკლისებს, უხუცესთა განჩინებებს, საქართველოს სხვა კუთხეებში არ ითხოვენ, სადაც არანაკლები სიდუხჭირეა, ვიდრე პანკისში. უმჯობესია ვთქვათ, რომ იყო შეცდომა და გამოვასწოროთორივემ, ქისტებმა და ქართველებმა, ერთად. ჩვენ ეს შეგვიძლია, ბევრი ძნელი დრო გადაგვიტანია ერთად.
ირაკლი ღლონტი: თემირლან მაჩალიკაშვილის სიცოცხლის მოსპობა, ეს ტრაგედიაა და მეც, ისე, როგორც ჩვენი საზოგადოების დიდი ნაწილი, ამ ხნის მანძილზე ვდგავართ მოკლული 19 წლის თანამოქალაქის მგლოვიარე ოჯახის გვერდით. თითოეული ჩვენგანი ვითხოვთ ობიექტურ გამოძიებას და ყველა პასუხგაუცემელ კითხვაზე დამაჯერებელი და მტკიცებულებებით გამყარებული პასუხების გაცემას. გვაინტერესებს, რით იქნა განპირობებული ლეტალური ძალის გამოყენება და ა.შ.
მოწოდება სოლიდარობა პანკისს: პანკისი არ არის შორს! - ჩემთვის გაუგებარი და მიუღებელია, იმედი მაქვს საქმე გვაქვს გულუბრყვილო, ემოციურ შეცდომასთან, რაც გაუაზრებლად, თუმცა არსებითად ქმნის უხერხულობას და მისი შინაარსი ანტისახელმწიფოებრივია. რას ნიშნავს "სოლიდარობა პანკისს" ? ამ ახალგაზრდა კაცის ტრაგედია მხოლოდ პანკისის პრობლემაა? ცხადია არა! რას ნიშნავს "პანკისი არ არის შორს"? - ვინმე ფიქრობს, რომ პანკისი შორს არის? ვინმემ დაივიწყა ჩვენი პანკისელების ისტორიული ღვაწლი ქართული სახელმწიფოს მიმართ? პანკისი ცალკეა?! ცხადია, არა!
მიუღებელია ის მოწოდებებიც, რაც მთავრობის კანცელარიის მიმდებარედ იქნა გამოყენებული: "პანკისი იმსახურებს სიმართლეს" - ეს შეცდომაა, სიმართლეს იმსახურებს სრულიად საქართველო! "შეიზღუდოს სუს-ის ძალაუფლება" - ესეც შეცდომაა, უმჯობესია ერთხმად მოვითხოვოთ ეროვნული სპეცსამსახურების ფუნდამენტური რეფორმა და მათთვის ფუნქციის ფორმირებაზე ვიფიქროთ, გამოწვევების წინაშე მდგარ სახელმწიფოს სჭირდება ძლიერი სპეც სამსახურები !
რატომ ვყოფთ ასე, რატომ ვმიჯნავთ და ვანცალკევებთ ქვეყანას?! არ მესმის თქვენი!
ირაკლი კუპრაძე: დღეს პანკისში ვიყავი მეგობრებთან ერთად, მოვისმინე ქისტების სიტყვა, პოზიციები და გულისტკივილი. უფრო მეტად დავრწმუნდი - „სოლიდარობა პანკისს: პანკისი არ არის შორს!“ კიდევ ერთი უმნიშვნელოვანესი აზრი გამიმყარდა: სამოქალაქო გაბედულების გარეშე არ არსებობს არანაირი აქტივიზმი. ეს გაბედულება კი ჩვენს საზოგადოებაში ძალიან ბევრს არ აღმოაჩნდა, თავისი გაუბედავობის გადასაფარად კი მტკივნეული საკითხების პრიმიტიული კრიტიკა დაიწყეს ისე, რომ საკითხი შინაარსობრივად არც კი იციან.
არასდროს არ უნდა შეუშინდე უმძიმეს იარლიყებსაც კი, როცა ვიღაცის გასაჭირს ხედავ, მას კი შენი სოლიდარობა სჭირდება. პარალელურად კი, ცხადად ჩანს აუცილებლობა, როგორ უნდა იყო განსხვავებული მეინსტრიმ სამოქალაქო მოძრაობებისაგან და NGO-ებისგან, როგორ უნდა შექმნა ახალი სოლიდარობის სიტყვა და პრეცედენტი.
ერთხელ მაინც ჩადით პანკისში და უბრალოდ ესაუბრეთ ამ ხალხს, სულ სხვანაირადაა ყველაფერი ვიდრე სახელისუფლებო საინფორმაციო ღრუები და ჩინოვნიკები გვჩრიან. დღევანდელი დღე მნიშვნელოვანი ცხოვრებისეული გაკვეთილი იყო ჩემთვის. ისევ და ისევ, სოლიდარობა პანკისს: პანკისი არ არის შორს!
ლელა გაფრინდაშვილი: ვინც იმას წერს, რომ ქისტობის გამო მოხდა ეს უბედურება, უბრალოდ უმეცარია. მთავარი კითხვა არის ის, როგორ ჩატარდა ოპერაცია და შეიძლებოდა თუ არა ამ ახალგაზრდის აყვანა ისე, რომ მის სიცოცხლეს საფრთხე არ შექმნოდა.
დედა სიდონია: ვბრუნდები პანკისის ხეობიდან საოცარი შთაბეჭდილებებით დახუნძლული! ჩვენთვის პატივი იყო გაგვეზიარებინა მწუხარება იმ ოჯახისა, რომელმაც დაკარგა ერთად-ერთი ვაჟიშვილი. ჩვენ დავინახეთ ჭირისუფალთაგან უზომო მადლიერების გრძნობა! იქამდე რომ, ისინი მზად იყვნენ ამ მწუხარების მიუხედავად, თავიანთი სტუმართმოყვარეობის ტრადიცია სრულად გამოეხატათ!
მიუხედავად იმისა რომ ეს მათში მიუღებელია, ქართველი სტუმრებისათვის მათ მწუხარების სუფრა გაშალეს. ამ სუფრაზე თავად ახალგარდაცვლილის მამა მიგვიძღვა საოცარი მოკრძალებით.
ის კი არა, მასპინძლებმა ბოდიშიც კი მოიხადეს რომ, სუფრაზე ღვინის მოტანა არ შეეძლოთ... ჩვენ დღეს შევხვდით ხალხს, ქისტებს, რომლებიც ჩვენი სამშობლოს საგანძურს წარმოადგენენ! მათ უყვართ ჩვენი საერთო სამშობლო და, მის კეთილდღეობაზე ლოცულობენ!
ჩემი ლოცვაა რომ მსგავსი ტრაგედია, როგორიც პანკისის ხეობაში ახლა დატრიალდა, არასდროს განმეორდეს საქართველოში! ეს დამწუხრებული ოჯახი და ხეობა, ჩვენს სოლიდარობას იმსახურებს! ზუსტად ვიცი რასაც ვამბობ, ეს არ არის ტრაგედიით გამოწვეული ემოცია.
თამთა მიქელაძე: მინდა მოკლე პასუხი გავცე კითხვას, თუ რატომ ვხედავთ, რომ პანკისში უთანასწორობის და უსამართლობის სისტემური პრობლემები არსებობს, რომელიც თავად არის მიზეზი იმ გაუცხოების, ექსკლუზიის რომელიც სხვადასხვა პროცესებში (მათ შორის, სირიაში საბრძოლოდ წასვლის პროცესში) ვლინდება. და რომ სახელმწიფოს პოლიტიკა, მათ შორის, უსაფრთხოების პოლიტიკამ პირველ რიგში მათ უნდა უპასუხოს. ჩვენ კი როგორც საზოგადოებამ, სოლიდარობა სწორედ ადგილობრივი თემის ჩაგვრის წაკითხვით, აღიარებით და მათთან ერთად მუშაობით უნდა დავიწყოთ.
- ძირითადი პოლიტიკური პარადგიმა, რომელსაც სახელმწიფო ხეობაში იყენებს არის უსაფრთხოების პარადიგმა, რომელიც თავის მხრივ მხოლოდ კონტროლსა და რეპრესიაზე დგას და არა უსაფრთხოების სოციალურ გაგებაზე, რომელიც ინკლუზიას და პრევენციის კომპლექსურ გაგებას გულისხმობს. პანკისის ხეობა ყველა პოლიტიკური ხელისუფლებისთვის წლების განმავლობაში არის/იყო "სახიფათო ზონა", "საგანგებო მდგომარეობის" ტერიტორია, სადაც ის ტერორიზმს ან რელიგიურ ექსტრემიზმს ებრძვის. ამ პოლიტიკას სახელმწიფო ახორციელებს ბრმად, ისე, რომ მას არ აქვს კვლევაზე დაფუძნებული სტრატეგია/სამოქმედო გეგმა და პრევენციაზე და პოლიტიკურ და სოციალურ ინკლუზიაზე ორიენტირებული მიდგომა. პოლიტიკაში ეს სისტემური ხარვეზი უკვე ბევრის მთქმელია. ხეობა სუს-ის ტოტალური კონტროლის ქვეშაა, სადაც ადამიანების გადაადგილება და კომუნიკაცია მათი კონტროლის ქვეშ ხვდება. ალბათ ნათელია, რომ ეს კონტროლი პანკისში უფრო ინტენსიური და ფიზიკურია.
ყველა ხელისუფლებამ ხეობაში ჩაატარა ისტორიული მნიშვნელობის, პერფორმატიული – ძალის დემონსტრაციაზე მიმართული სპეცოპერაცია, რომელსაც მსხვეპლი მოყვა და რომელიც გამოძიებული არ არის. ყველა ეს სპეცოპერაცია საგანგებო მდგომარეობით გამართლდა, რომელიც ანომიას, კანონის გარეშე მდგომარეობას გულისხმობს და მის ადრესატებს უფლებებს და სამართალსუბიექტობას ართმევს და შიშველ სიცოცხლეში ტოვებს. ტერორიზმთან სწორედ თუ არასწორედ დაკავშირებულ საქმეებში ბრლდებული პირების უუფლებობის გაგება საზოგადოებრივ დისკუსიებშიც თვალშისაცემი იყო, სადაც უდანაშაულობის პრეზუმფციის დარღვევით, სასამართლო გადაწყვეტილების გარეშე ადამიანები დამნაშავეებად გამოცხადნენ.
- ხეობის მაცხოვრებლების პოლიტიკური რეპრეზენტაცია, რომელიც პოლიტიკურ მონაწილეობის და დღის წესრიგის შექმნის შესაძლებლობებს გულისხმობს, დაბალია. სუსტი და კონტროლირებადი ადგილობრივი თვითმმართველობის პირობებში ლოკალურ დონეზე პოლიტიკური მონაწილეობა ზოგადად ისედაც სუსტია და ის ვერ ქმნის პოლიტიკური მონაწილეობის შესაძლებლობებს. რელიგიური და ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ რეგიონებში ადგილობრივ ხელისუფლებაზე სუს-ის გავლენები კიდევ უფრო მაღალია. ცენტრალური ხელისფლების დონეზე ქისტების პოლიტიკური რეპრეზენტაცია შეუმჩნეველია. საჯარო სამსახურში (და კერძო სფეროშიც კი) მუსლიმი ქისტების დასაქმების პრობლემაზე უთითებს, ჩვენს მიერ გამოკითხული რესპოდენტების დიდი ნაწილი.
- სახელმწიფო პანკისში თემის უმრავლესობაში მყოფ რელიგიურ ჯგუფს არ აღიარებს და არცერთ ფორმატში მას არ ელაპარაკა. ამ პირობებში ადგილობრივ თემს პოლიტიკურ დღის წესრიგში საკუთარი უკმაყოფილების შეტანის და არტიკულირების შესაძლებლობები თითქმის არ აქვს. მათ სისტემა მუდმივი თავის მართლების მდგომარეობაში აყენებს, რაც თემირლან მაჩალიკაშვილის სიცოცხლის ხელყოფის საქმეზე პანკისელების მასშტაბური აქციების დროს ყველაზე თვალსაჩინო იყო.
- გაბატონებული რელიგიური ნაციონალიზმის ფონზე, რომელიც ინსტიტუციონალიზებულია, იდეოლოგიურ/კულტურულ დონეზე პანკისელი ქისტი მუსლიმის სოციალური მიმღებლობა მაღალი არ არის და ამას ხეობაში ჩატარებული ინტერვიუებიც უთითებს. ჩემი აზრით, ადგილობრივ დონეზე პანკისში სალაფიტი მუსლიმების მიმღებლობა კიდევ უფრო დაბალია, ვიდრე სხვა მუსლიმი თემების. ამასთან, ეს ყველაფერი ასევე უნდა განვიხილოთ გლობალურად გაბატონებული ისლამოფობიის და მისი პოლიტიკური ინსტრუმენტალიზების ფონზე.
- ქისტ თემს რუსული იმპერიალიზმის და ჩეჩენი ხალხის გენოციდის ძლიერი ტრავმა და მეხსიერება აქვს, რაც ძლიერ გავლენას ახდენს მათ პოლიტიკურ ცხოვრებაზე და აზროვნებაზე. ჩეჩნეთში ან სირიაში მიმდინარე პროცესებში მონაწილეობაზე საუბრისას აუცილებლად უნდა გავითვალისწინოთ ეს ტრავმა. იმპერიალისტური ჩაგვრის და უკმაყოფილების პოლიტიკური ბრძოლის მოდუსში და ფორმებში გადატანა რთული პროცესია და უსამართლოა ეს ტვირთი მხოლოდ ამ ხალხს ავკიდოთ.
შენიშვნა: მასალის გამოქვეყნების შემდეგ მკითხველთა თხოვნით დამატებულია რამდენიმე კომენტარი.
