მასაჩუსეტსის ვუდს-ჰოლის ოკეანოგრაფიის ინსტიტუტის (WHOI) საზღვაო მეცნიერთა თქმით, „სან ხოსეს“ ჩაძირული სიმდიდრის ღირებულება ამჟამინდელი კურსით 17 მილიარდ აშშ დოლარს შეადგენს. მისი აღმოჩენა ავტომატური წყალქვეშა მოწყობილობის, REMUS 6000-ის საშუალებით მოხერხდა, როდესაც კოლუმბიის ბარუს ნახევარკუნძულის სანაპიროებს იკვლევდნენ. WHOI-ის განცხადებით, გემი ოკეანის ფსკერზე, 600 მეტრ სიღრმეზეა ჩაძირული.
მკვლევართა თქმით, კოლუმბიის ხელისუფლების თხოვნით, ინფორმაციას ამ დრომდე საიდუმლოდ ინახავდნენ.
ესპანეთის მეფე ფილიპე V-ის ფლოტში არსებული გემი 1708 წელს, ბრიტანეთის ესკადრონთან ბრძოლისას ჩაიძირა. განძის გარდა, ხომალდი ასევე დატვირთული იყო თოფის წამლის მნიშვნელოვანი არსენალით, რომელიც აფეთქდა და ეკიპაჟის 600 წევრი იმსხვერპლა.
მეცნიერებმა გემის ადგილმდებარეობა ჯერ კიდევ 80-იან წლებში დაადგინეს, მაგრამ კოლუმბიის ხელისუფლებამ „სან ხოსეს“ ამოღების უფლება არავის მისცა. ამას მოჰყვა სამართლებრივი დავა კოლუმბიის მთავრობასთან, რადგან გემი სწორედ კოლუმბიის ტერიტორიულ წყლებში იყო ჩაძირული. შესაძლოა ახლა პრეტენზია ესპანეთმაც გამოთქვას, რადგან „სან ხოსე“ ესპანეთის დროშის ქვეშ ცურავდა.
მსგავს განხილვათა ფონზე, გასულ თვეს გაერო-მ კოლუმბიას მოუწოდა, არ გამოიყენოს ჩაძირული გემის განძი კომერციული მიზნებისთვის, რადგან მისი კულტურული მემკვიდრეობის მნიშვნელობა ზედმეტად დიდია.
ჯერ-ჯერობით უცნობია, როდის მოხდება „სან ხოსეს“ სიმდიდრის ამოღება, თუმცა როგორც ჩანს, განძის ოდენობიდან გამომდინარე, ისტორია ასე მარტივად არ დასრულდება.
„სან ხოსეს“ აფეთქება, სამუელ სკოტის ნახატი:
